بسم الله الرحمن الرحیم

واژه وکلمه ى عجم در قرآن کریم با لفظ اعجمى(3) آمده است، ولى مفهومى که این لغت در قرآن شریف دارد با مفهومى که در اصطلاح عرب از همین کلمه ى اعجمى، کلمه ى عجمیت را گرفته وآنرا در مورد ایرانیان بکار برده ومى برند، تفاوت بسیار دارد.

زیرا: کلمه ى اعجمى در اصطلاح قرآن مجید بمعنى غیرفصیح ولکنت در زبان است وبه کسى گفته مى شود که نقصى در بیان او باشد، مثلا قرآن کریم مى فرماید:

(ولو جعلناه قرآنا اعجمیا لقالوا لو لا فصلت آیاته اعجمى وعربى).(4)

اگر قرآن را غیر فصیح نازل مى کردیم والفاظ ومعنایش نمى شد مى گفتند: چرا آیاتش مفصل وروشن نشده است، آیا مى شود قرآن اعجمى یعنى: غیر فصیح بوده وپیغمبر عربى وفصیح باشد.(5)

در آیه ى دیگرى که قرآن کریم موضوع اتهام مخالفین را به پیغمبر اکرم صلى الله علیه وآله مطرح ساخته، در مقام رد گفتار نابخردانه ى کفار ومشرکین چنین آمده است:

(ولقد نعلم انهم یقولون انما یعلمه بشر، لسان الذى یلحدون الیه اعجمى وهذا لسان عربى مبین).(6)

ما میدانیم که کفار مى گویند این قرآن را بشرى به او تعلیم مى دهد (اینان توجه ندارند) که زبان یا لغت آنکس که تعلیم قرآن را به او نسبت مى دهند غیر فصیح وغیر عربى است ولى این قرآن زبان فصیح وعربى آشکار است.

در اینجا مفسرین عالى مقام اسلام ودر ذیل این آیه شریفه مطالبى را آورده اند ذکر آنها بى مناسبت نیست.

در تفسیر برهان ضمن حدیثى از تفسیر عیاشى از امام صادق علیه السلام نقل نموده که آن زبان ابى فکیهه بنى حضرمى است، وى اعجمى اللسان بود از رسول خدا صلى الله علیه وآله پیروى نموده وایمان آورده واز اهل کتاب بود، قریش گفتند بخدا (قسم) محمد صلى الله علیه وآله را او تعلیم مى دهد.

در (تفسیر مجمع) اسم آن شخص بقول ابن عباس، بلعام است، او غلام رومى بود ودر مکه بر دین نصرانیت مى زیست وبقول مجاهد وقتاده، غلامى رومى بود از بنى الحضرمى که نامش (یعیش) ویا عایش بود وبقولى دو غلام بودند بنامهاى یسار وخیر، وبنظر ضحاک او سلمان فارسى (رضوان الله علیه) بوده است.

در تفسیر (المیزان) قول ضحاک را از تفسیر در المنثور نقل کرده وفرموده است: این قول با مکى بودن آیات سازگار نیست، وچون سلمان فارسى، در مدینه خدمت رسول خدا صلى الله علیه وآله شرفیاب شده است.(7)

در هر حال آیه بخوبى روشن است واحتیاج به تفسیر ندارد واز خود آیه بوضوح معلوم مى شود که فردى غیر عرب، در مکه بوده است که کفار مى گفتند قرآن را او به پیغمبر تعلیم مى دهد واگر چنین نبود وفردى غیر عرب در مکه زندگى نمى کرد، قرآن از قول کفار نمى فرمود که آنها مى گفتند قرآن را بشرى به او تعلیم مى دهد.

در هر صورت از نظر قرآن کریم: افراد غیر عرب وهمچنین کسانى که نارسائى در زبان دارند ودر بیان آنان نقصى وجود دارد، اعجمى نامیده میشوند خواه عرب باشند یا خواه غیر عرب. حال چرا وچگونه کلمه ى عجم فقط در مورد ایرانیان بکار رفته واعراب به افراد ایرانى ومردم فارسى زبان عجم یا اعاجم گفته اند این خود رمزى دارد که شاید در خلال روایات آینده بر خواننده روشن شود.

نوشته شده در پنج شنبه 91 تیر 29ساعت ساعت 1:54 عصر توسط از ولادت تا ظهور| نظر